Çocuklarla iletişim aslında toplum içinde düşünülenden daha çok önem taşımaktadır. Söylenilen bir cümle çocukların ileride olan davranışlarını hatta başarısını etkileyebilir. Örneğin, çocuklara başarılı bir şey yaptıktan sonra ‘Ne kadar da zekisin.’ veya ‘Çok yeteneklisin.’ gibi cümleler çoğu kişi tarafından söylenmektedir. Amaç her ne kadar çocuğu mutlu etmek olsa bile ileriye yönelik etkilerini daha olumlu şekilde arttırmak için cümlelerimizde biraz değişiklik yapmamızın daha iyi olacağını belirtmem gerekir. Örneğin, matematik sınavından yüksek bir not almış çocuğa ‘Çok zekisin.’ demek yerine ‘Emeklerinin karşılığını aldın.’ denilmelidir. Peki ya bu cümle farklılıkları neden etkilidir?

İlk örnekte çocuğun zekasını överken ikinci durumda çocuğun çabası övülmektedir. Çabası övülen çocukların ileride daha başarılı olduğu ve başarısızlıklara karşı motivasyonlarının daha az düştüğü görülmüştür. Bu şekilde çabası övülen çocuklar başarısız olduğu zaman asıl nedenin yeterince efor sarfetmediği olduğunu bilir ve bunu düzeltmek için çabalar. Eforu yerine zekası takdir edilen çocuklar ise başarısızlıklardan sonra daha kolay pes ederler ve ilerdeki performanslarında daha kötü yaparlar. Bu durum da şu şekilde yorumlanabilir; zekası takdir edilen çocuk, başarısızlık yaşadıktan sonra zeki olmadığını düşünmeye başlar ve kişiliğine özellik eleştiri yapmaya başlar. Bu durumda motivasyonu düşen çocuk artık zeki olmadığını düşündüğü için daha çok pes etme eğilimindedir. Özet olarak çocuklara aslında zekisin diye övgüde bulunmak onların kendilerini daha az zeki görmesine neden olmaktadır.

Bu nedenlerden dolayı çocuklarla iletişim kurarken bu gibi detaylara dikkat etmek gerekmektedir. Çocukların çabasını, yapış şeklini, spesifik bir işe olan eforunu, sürekli olarak çaba göstermesini övmenin çocukların zekasını övmekten daha yararlı olacağı da birçok çalışma sayesinde kanıtlanmıştır. Sonuç olarak çocuklarla iletişime geçerken kuracağımız cümlelere dikkat edip onların gelişimi ile ilgili en iyi sonuca ulaşmaya çalışmalıyız. Bu kapsamda övgü üzerinde düşünülmesi gerekene bir konu olarak karşımıza çıkmaktadır ancak iletişimde dikkat edilecek konuların kapsamı bundan daha geniş bir çerçeveye sahiptir.

Yazar: Esin Koç